Σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία η Αναγεννησιακή Τέχνη πρωτοεμφανίστηκε τον 15ο αιώνα στην Ιταλία και στη συνέχεια διαδόθηκε και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Έφτασε στο αποκορύφωμά της τον 16ο αιώνα. Με τον όρο «Αναγεννησιακή Τέχνη», εννοούμε την καλλιτεχνική παραγωγή κατά την περίοδο της Αναγέννησης. Σε αντίθεση με την Μεσαιωνική Περίοδο όπου οι καλλιτέχνες εμπνέονταν τα θέματά τους κυρίως από την θρησκεία, στην περίοδο της Αναγέννησης, οι καλλιτέχνες είναι περισσότερο στραμμένοι σε ανθρωπιστικά και μυθολογικά θέματα.
Οι σπουδαιότεροι Ιταλοί ζωγράφοι της Αναγέννησης, είναι οι εξής:
Σάντρο Μποτιτσέλι (1445 ? 1510): Ιταλός ζωγράφος της Αναγέννησης. Κάποια απ? τα έργα του είναι, «Η Αφροδίτη», «Η Άνοιξη», «Η λατρεία των Μάγων», «Η Παναγία, ο Χριστός, οι έξι Άγγελοι και ο Βαπτιστής». Αποτέλεσε έναν από τους πιο γνωστούς και επιτυχημένους καλλιτέχνες της εποχής του, του οποίου η φήμη άρχισε να εξανεμίζεται κατά τις αρχές του 16ου αιώνα, όταν οι φιλοσοφικές ιδέες που διαπερνούσαν τους πίνακές του άρχισαν να εκτοπίζονται. Το ενδιαφέρον για το έργο του αναθερμάνθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα, οπότε απέκτησε αυτό τη θέση και την αναγνώριση που κατέχει μέχρι σήμερα.
Λεονάρντο Ντα Βίντσι (1452 ? 1519): Ο Λεονάρντο ντι σερ Πιέρο ντα Βίντσι (Leonardo di ser Piero da Vinci, 15 Απριλίου 1452 ? 2 Μαΐου 1519), πιο συνηθισμένα Λεονάρντο ντα Βίντσι ή απλά Λεονάρντο, ήταν Ιταλός πολυμαθής της Αναγέννησης και οι τομείς που τον ενδιέφεραν συμπεριλάμβαναν την εφεύρεση, τη ζωγραφική, τη γλυπτική, την αρχιτεκτονική, την επιστήμη, τη μουσική, τα μαθηματικά, την εφαρμοσμένη μηχανική, τη λογοτεχνία, την ανατομία, τη γεωλογία, την αστρονομία, τη βοτανική, τη συγγραφή, την ιστορία, και τη χαρτογραφία. Αποκαλούταν συχνά ο πατέρας της παλαιοντολογίας, της ιχνολογίας και της αρχιτεκτονικής. Θεωρείται ευρέως ένας από τους καλύτερους ζωγράφους όλων των εποχών. Μερικές φορές του δίνονται τα εύσημα για την εφεύρεση του αλεξίπτωτου, του ελικοπτέρου και του άρματος μάχης.
Θεωρείται αρχετυπική μορφή του αναγεννησιακού ουμανιστή[1] και επιστήμονα, του αναγεννησιακού καλλιτέχνη, Homo Universalis και μια ιδιοφυής προσωπικότητα. Μεταξύ των πιο διάσημων έργων του συγκαταλέγονται η Μόνα Λίζα και ο Μυστικός Δείπνος. Εκτός από τα παραπάνω, ο ντα Βίντσι ενδιαφερόταν για την αστρονομία, τη βοτανική, τη συγγραφή, την ιστορία και τη χαρτογραφία.
Μιχαήλ Άγγελος (1475 ? 1564): Ο Μικελάντζελο ντι Λοντοβίκο Μπουοναρότι Σιμόνι (Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni, 6 Μαρτίου 1475 – 18 Φεβρουαρίου 1564), γνωστός περισσότερο ως Μιχαήλ Άγγελος, ήταν Ιταλός γλύπτης, ζωγράφος, αρχιτέκτονας και ποιητής της Αναγέννησης, που άσκησε απαράμιλλη επίδραση στην ανάπτυξη της δυτικής τέχνης. Σήμερα αναγνωρίζεται ως ένας από τους σπουδαιότερους δημιουργούς στην ιστορία της τέχνης. Υπήρξε ο μοναδικός καλλιτέχνης της εποχής, του οποίου η βιογραφία εκδόθηκε πριν τον θάνατό του, στους Βίους του Τζόρτζιο Βαζάρι, ο οποίος επέλεξε να τον τοποθετήσει στην κορυφή των καλλιτεχνών, χρησιμοποιώντας για τον Μιχαήλ Άγγελο το προσωνύμιο ο θεϊκός (Il Divino). Στα δημοφιλέστερα έργα του ανήκουν οι νωπογραφίες που φιλοτέχνησε για το Παπικό παρεκκλήσιο του Βατικανού (Καπέλα Σιξτίνα), το άγαλμα του Δαβίδ και η Πιετά(αποκαθήλωση)[6] στην Βασιλική του Αγίου Πέτρου, στη Ρώμη. Κάποια απ? τα έργα του είναι, «Η Δευτέρα Παρουσία», «Cappella Sistina», «Η δημιουργία του Αδάμ», «Η δημιουργία της Εύας», «Το προπατορικό αμάρτημα», «Ο προφήτης Δανιήλ».
.
Μπενότσο Γκοτσόλι: Ο Μπενότσο Γκοτσόλι (ιταλικά: Benozzo Gozzoli, 1421 – 1497) ήταν Ιταλός ζωγράφος της περιόδου της Αναγέννησης. Είναι ιδιαίτερα γνωστός για τη σειρά των τοιχογραφιών που δημιούργησε στο Ανάκτορο των Μεδίκων, στις οποίες απεικονίζει με ζωντάνια εορταστικές πομπές με ιδιαίτερη προσοχή στη λεπτομέρεια
ακολουθώντας το διεθνές γοτθικό ύφος. Κάποιο απ? τα έργα του είναι, «Η πορεία των τριών Μάγων».
Ραφαήλ Σάντι (1483 ? 1520): Ι O Ραφαέλο Σάντσιο ντα Ουρμπίνο (ιταλ.: Raffaello Sanzio da Urbino, 28 Μαρτίου ή 6 Απριλίου 1483 – 6 Απριλίου 1520), γνωστός ως Ραφαήλ, ήταν Ιταλός ζωγράφος και αρχιτέκτονας της πρώιμης Αναγέννησης. Το έργο του θαυμάζεται για τη σαφήνεια των μορφών, την ευκολία της σύνθεσης και την οπτική επίτευξη του νεοπλατωνικού ιδεώδους του ανθρώπινου μεγαλείου. Υπήρξε ένας από τους επιφανέστερους καλλιτέχνες της εποχής του, του οποίου η φήμη και η αξία υπήρξαν ανάλογες με εκείνες του Μιχαήλ Άγγελου και του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Γεννήθηκε στο Ουρμπίνο και μαθήτευσε αρχικά στο πλευρό του πατέρα του, Τζιοβάνι Σάντι, και αργότερα εκπαιδεύτηκε στο εργαστήριο του Περουτζίνο. Παράλληλα, ήρθε νωρίς σε επαφή με κύκλους μορφωμένων ουμανιστών.
Τα πρώιμα έργα του χρονολογούνται στις αρχές του 16ου αιώνα και φιλοτεχνήθηκαν κατά κύριο λόγο στην Περούτζια, πριν εγκατασταθεί στη Φλωρεντία και αργότερα στη Ρώμη. Εκεί ολοκλήρωσε ορισμένα από τα σπουδαιότερα έργα του, μεταξύ των οποίων οι τοιχογραφίες στο Βατικανό. Αυτά τα έργα ακολούθησαν τη λεγόμενη Σχολή των Αθηνών, ως έκφραση κλασικής τέχνης. Ως αρχιτέκτων προσανατολίστηκε στις επιλογές του Ντονάτο Μπραμάντε, μετά τον θάνατο του οποίου ανέλαβε τη διεύθυνση των έργων στην εκκλησία του Αγίου Πέτρου. Πέθανε απρόσμενα σε ηλικία 37 ετών στη Ρώμη. Χαρακτηρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους της Ευρώπης, του οποίου το έργο θαυμάζεται για την καθαρότητα της φόρμας του και τη δεξιοτεχνία του.
Τιτσιάνο (1485 + 1576): Ι O Τιτσιάνο Βετσέλλιο (Tiziano Vecellio ή Vecelli, π. 1485/90 – 27 Αυγούστου 1576), ευρύτερα γνωστός και ως Τισιανός ή Τιτσιάνο, ήταν Ιταλός ζωγράφος της Αναγέννησης. Ανήκει στη σχολή της Βενετίας και θεωρείται ένας από τους σπουδαιότερους ζωγράφους της, του οποίου το έργο αντιπροσωπεύει τη μετάβαση από την παράδοση του 15ου αιώνα στην τεχνοτροπία που υιοθετήθηκε κατά τον 16ο. Επηρέασε σημαντικούς ζωγράφους του επόμενου αιώνα, όπως τον Ρούμπενς και τον Βελάσκεθ. Διακρίθηκε εξίσου σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, φιλοτεχνώντας προσωπογραφίες, αλληγορίες, θρησκευτικά έργα, ιστορικές και μυθολογικές σκηνές. Κάποια από τα έργα του είναι, «Ο Ιησούς κουβαλά το Σταυρό», «Δαβίδ και Γολιάθ», «Ιδού ο Άνθρωπος».
Με τον όρο Μπαρόκ (Baroque) αναφερόμαστε είτε στην ιστορική περίοδο 1600 – 1750 που ακολούθησε την Αναγέννηση (ειδικότερα τον Μανιερισμό), είτε στο συγκεκριμένο καλλιτεχνικό ύφος που διαμορφώθηκε την περίοδο αυτή. Το ύφος του Μπαρόκ αποτέλεσε ένα νέο τρόπο έκφρασης που γεννήθηκε στη Ρώμη της Ιταλίας, απ’ όπου εξαπλώθηκε σχεδόν σε ολόκληρη την Ευρώπη. Χαρακτηρίστηκε από ένα έντονο δραματικό και συναισθηματικό στοιχείο, ενώ εφαρμόστηκε κυρίως στην αρχιτεκτονική, τη γλυπτική και τη μουσική, αλλά συναντάται παράλληλα και στη λογοτεχνία ή τη ζωγραφική.
Ο Τζουζέπε Αβάντσι (Giuseppe Avanzi, 30 Αυγούστου 1645 – 29 Μαΐου 1718) ήταν Ιταλός ζωγράφος, στην περίοδο του Μπαρόκ και η δραστηριότητά του έλαβε χώρα κυρίως στη Φερράρα.
Τα περισσότερα έργα του Αβάντσι ήταν θρησκευτικού θέματος και τα καλύτερα δείγματά τους βρίσκονται στην Certosa της Γερράρας και στην Madonna della Pieta. Ως σπουδαιότερο έργο του Θεωρείται «Η αποκεφάλιση του Αγ. Ιωάννου».
O Φιλίππο Αμπιάτι (Filippo Abbiati, 1640?1715) ήταν Ιταλός ζωγράφος της πρώιμης περιόδου του μπαρόκ. Δραστηριοποιήθηκε κυρίως στην Λομβαρδία και το Τορίνο, μαζί με τον Αντρέα Λαντσάνι (Andrea Lanzani) και τον Στέφανο Μαρία Λενιάνι (Stefano Maria Legnani). Θεωρείται ένας από τους εξέχοντες μανιεριστές εκπροσώπους της Σχολής της Λομβαρδίας.
Γεννήθηκε στο Μιλάνο και ήταν μαθητής του Αντόνιο Μπούσκα. Ανάμεσα στους δικούς του μαθητές ήταν οι Αλεσσάντρο Μανιάσκο(Alessandro Magnasco), Πιέτρο Μάτζι και Τζουζεππε Ριβόλα. Μαζί με τον Bianchi, ζωγράφισε τον τρούλο στον ιερό ναό του Sant’Alessandro Martire στο Μιλάνο. Ο Αμπιάτι φιλοτέχνησε επίσης τον Άγιο Ιωάννη που κηρύττει στην έρημο για εκκλησία στο Σαρόννο.
Ο Πιέτρο ντα Κορτόνα (Pietro da Cortona, 1596-1669) ήταν Ιταλός ζωγράφος, αρχιτέκτονας, σχεδιαστής και διακοσμητής, το πιο πολύπλευρο ταλέντο του ρωμαϊκού Μπαρόκ μετά τον Μπερνίνι.
Γεννήθηκε στην Κορτόνα, με το όνομα της οποίας έμεινε γνωστός (το πραγματικό του ήταν Pietro Berrettini). Μαθήτευσε στην Φλωρεντία και το 1612 εγκαταστάθηκε στη Ρώμη. Εργάστηκε ως βοηθός άλλων ζωγράφων και το 1624 πήρε την πρώτη του μεγάλη παραγγελία, την τοιχογράφηση της Santa Bibiana της Ρώμης. Εντολέας του ήταν ο Marcello Sacchetti, θησαυροφύλακας του Βατικανού, και μέσω αυτού ο Κορτόνα απέκτησε την προστασία της οικογένειας Μπαρμπερίνι, κεφαλή της οποίας ήταν αυτή την εποχή ο πάπας Ουρβανός Η΄ (Maffeo Barberini).
Το 1633 ο Ουρβανός ανέθεσε στον Κορτόνα τον διάκοσμο της τεράστιας κεντρικής αίθουσας του οικογενειακού του ανακτόρου, του Palazzo Barberini (σήμερα στεγάζει τις Gallerie Nazionali di Arte Antica di Roma).
Το θέμα ήταν «Ο θρίαμβος της Θείας Πρόνοιας και η ισχύς των Μπαρμπερίνι» και αυτή η νωπογραφία οροφής θεωρείται το αριστούργημα του Κορτόνα. Το 1637 διέκοψε την εργασία του αυτή και πήγε στη Φλωρεντία, όπου εκτέλεσε δύο τοιχογραφίες στο Παλάτσο Πίττι, στο ανάκτορο δηλαδή του μεγάλου δούκα της Τοσκάνης. Επέστρεψε στη συνέχεια στη Ρώμη και αποπεράτωσε την οροφή των Μπαρμπερίνι.
Ο Αννίμπαλε Καρράτσι (ιταλικά: Annibale Carracci, 3 Νοεμβρίου 1560 – 15 Ιουλίου 1609) ήταν Ιταλός ζωγράφος της εποχής του Μπαρόκ. Ο Καρράτσι ήταν ο πλέον εκτιμώμενος ζωγράφος στην εποχή του και ήταν η κινητήρια δύναμη για τη δημιουργία του στυλ μπαρόκ. Μαζί με τον εξάδελφό του Λοντοβίκο και τον μεγαλύτερο αδελφό του Αγκοστίνο – καθένας από τους οποίους υπήρξε σημαντικός καλλιτέχνης – ο Καρράτσι εκκίνησε τον μετασχηματισμό της ιταλικής ζωγραφικής: Οι Καρράτσι απέρριψαν το προσποιητό στην μανιεριστική ζωγραφική, προτάσσοντας την επιστροφή στη φύση συζευγμένη με τη μελέτη μεγάλων Ιταλών δημιουργών της Αναγέννησης και ειδικότερα του Τιτσιάνο, του Πάολο Βερονέζε και του Κορρέτζο
Η Αρτεμίζια Τζεντιλέσκι (Artemisia Gentileschi, 8 Ιουλίου 1593 – 1653) ήταν Ιταλίδα ζωγράφος του μπαρόκ, θεωρούμενη ως μία από τους καλύτερους καλλιτέχνες της εποχής της.
Κόρη του ζωγράφου Οράτσιο Τζεντιλέσκι, μαθήτευσε δίπλα στον πατέρα της στη Ρώμη και το 1610 παρήγαγε το πρώτο της έργο η Η Σωσσάννα και οι γέροντες.
Ο Μικελάντζελο Μερίζι ντα Καραβάτζο (ιταλ.: Michelangelo Merisi da Caravaggio, 29 Σεπτεμβρίου 1571 – 18 Ιουλίου 1610), γνωστός περισσότερο απλά ως Καραβάτζο, ήταν Ιταλός ζωγράφος, το έργο του οποίου ανήκει χρονικά στα τέλη του 16ου έως τις αρχές του 17ου αιώνα. Αν και οι πρώιμοι πίνακές του περιλάμβαναν κυρίως προσωπογραφίες, σταδιακά εξελίχθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους ζωγράφους θρησκευτικών σκηνών. Το νατουραλιστικό ύφος του και η ανάδειξη της ανθρώπινης φύσης των αποστόλων και των μαρτύρων στα έργα του θεωρήθηκε ότι εξυπηρετούσαν τις βλέψεις της Αντιμεταρρύθμισης.[10] Με την τεχνική του κιαροσκούρο κατάφερε να ενισχύσει το δραματικό στοιχείο και το μυστηριακό χαρακτήρα της πίστης, ενώ συνολικά η επαναστατική τεχνική των δραματικών φωτοσκιάσεων του τενεμπρισμού, όπως την εισήγαγε ο Καραβάτζο, σφράγισε την μπαρόκσχολή της ζωγραφικής.
Έχει χαρακτηριστεί ως ένας από τους πρώτους μοντέρνους ζωγράφους, ενώ σημαντική θεωρείται η συνολική επίδρασή του στην ευρωπαϊκή ζωγραφική. Παρά την επίδραση που είχε το έργο του στην εποχή του, αλλά και τις ισχυρές αντιδράσεις που προκάλεσε, περιέπεσε σε λήθη τους αιώνες που ακολούθησαν το θάνατό του, για να επανέλθει στο προσκήνιο κυρίως στη διάρκεια του 20ού αιώνα, καταλαμβάνοντας και διατηρώντας έως σήμερα περίοπτη θέση στην ιστορία της ευρωπαϊκής τέχνης.
